O przymusowej dematerializacji akcji wydaje się, że powiedziano już wszystko lub prawie wszystko. Niemniej – jak życie prawnika pokazuje – spodziewaj się niespodziewanego.
W jaki sposób zdematerializować akcje przekształcanej spółki z o.o. w spółkę akcyjną?
Kto powinien podpisać umowę z podmiotem prowadzącym rejestr akcjonariuszy?
Komentarze milczą w tym zakresie, a praktyki nie ma, bo termin na dematerializację zasadniczo upływa z magiczną datą 30 września 2020 roku. W czym problem.
Art. 3281 § 5 KSH stanowi, że wybór podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy wymaga uchwały walnego zgromadzenia, a przy zawiązaniu spółki wyboru dokonują założyciele. Sęk w tym, że przy omawianym przekształceniu nie ma spółki w organizacji tylko tzw. forma przedspółki, a przekształcenie kończy dopiero konstytutywny wpis sądu do KRS.
Z chwilą podjęcia uchwały przekształceniowej założyciel obejmie wszystkie akcje (art. 563 § 2 KSH) i w założeniu doprowadzi do zawiązania quasi-spółki akcyjnej w organizacji (okres tzw. przedspółki). Do tego okresu odpowiednio stosujemy przepisy dla klasycznego zawiązania spółki akcyjnej, acz z tą różnicą, że nie powstaje spółka w organizacji, a jedynie ww. stan przedspółki, do którego zastosowanie ma art. 323 § 4 KSH. Z chwilą podjęcia ww. uchwały odpowiedzialność za dalsze działania przedspółki przejmie nowy zarząd, który następnie zgłosi do rejestracji wniosek o przekształcenie (wszyscy członkowie wnoszą wniosek – art. 569 KSH). Dopiero po rejestracji przez sąd przekształcenia zarząd może wystąpić do podmiotu rejestrującego o wpis dematerializacji akcji do rejestru (art. 3289 § 3 KSH).
Odpowiedź: Założyciel i spółka przekształcana
Umowę powinien podpisać założyciel oraz spółka przekształcana, która w wyniku następstwa prawnego z mocy prawa wejdzie w buty nowej spółki akcyjnej, w tym stanie się stroną obowiązujących tą spółkę umów. Taka praktyka wydaje się najwłaściwsza mając na uwadze brak etapu tzw. „w organizacji”. Oczywiście można poczekać na rejestrację przekształcenia i potem zawrzeć umowę. Niemniej ustawodawca z jakiegoś powodu wprowadził uprawnienie założyciela do wyboru podmiotu rejestrującego i musi ono być realne. Zawarcie umowy po rejestracji przekształcenia będzie rodzić pytanie o to, kogo decyzja jest ważniejsza: założyciela przy zawiązaniu spółki czy walnego zgromadzenia po rejestracji przekształcenia. Dobrą praktyką powinno być również zawarcie w umowie warunku rozwiązującego umowę z założycielem po rejestracji przekształcenia.
