Koronawirus oddziałuje na wszystkie aspekty naszej gospodarki. Wprowadza także nieco zamieszania jeśli chodzi o kwestię zamówień publicznych, których realizacja jest obecnie utrudniona, a w niektórych przypadkach wręcz niemożliwa. W tej sytuacji rozwiązaniem ma być tzw. Tarcza Antykryzysowa, a w szczególności procedura opisana w art. 15r, z pomocą której Strony zamówienia publicznego mogą w związku z epidemią skorzystać z narzędzi prawnych pozwalających im na zmianę sposobu wykonania usługi, a nawet na jej przełożenie. Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.
Tarcza Antykryzysowa a zamówienia publiczne
Jednym z najszerzej stosowanych przepisów ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, oraz niektórych innych ustaw czyli tzw. Tarczy Antykryzysowej jest jej artykuł 15r.
Umożliwia on Stronom umowy w sprawie zamówienia publicznego na powołanie się na okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mające wpływ na należyte wykonanie umowy. Co więcej, wpływ tych okoliczności mógł już wystąpić albo też dopiero może wystąpić w przyszłości.
Zmiana umowy w związku z COVID-19
Procedura wskazana w art. 15r Tarczy Antykryzysowej wydaje się dosyć przystępna dla Stron, co nie oznacza, że założony efekt uda się uzyskać.
Ma być nim dokonanie zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, w szczególności przez:
1) zmianę terminu wykonania umowy lub jej części albo czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części,
2) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,
3) zmianę zakresu świadczenia Wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia Wykonawcy.
Te usprawnienia mogą wejść w życie, o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
Artykuł 15r a działania Wykonawcy
Przyjrzeliśmy się zaproponowanej przez ustawodawcę procedurze. Poniżej przedstawiamy, jakie działania w oparciu o art. 15r Tarczy Antykryzysowej należy podjąć z perspektywy Wykonawcy. To bowiem on najczęściej będzie zmuszony do podjęcia walki o zachowanie płynności finansowej swojej firmy, co nie oznacza, że poniższa procedura jest zarezerwowana tylko dla niego. Również Zamawiający mogą z niej skorzystać – w art. 15r ust. 1 w/w ustawy mowa jest bowiem o Stronach umowy.
- Jeżeli dany Wykonawca uzna, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mają wpływ na należyte wykonanie umowy w sprawie zamówienia publicznego lub mogą dopiero mieć taki wpływ w przyszłości, powinien o tym niezwłocznie poinformować Zamawiającego i zaproponować mu wprowadzenie zmiany/zmian do obowiązującej umowy.
- Wykonawca może również w sposób szczegółowy wskazać, na czym miałaby polegać proponowana przez niego zmiana/zmiany umowy.
- Samo poinformowanie Zamawiającego jednak nie wystarczy. Wykonawca zobowiązany jest dołączyć oświadczenia lub dokumenty potwierdzające ten wpływ, które mogą dotyczyć w szczególności:
-
- nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia;
- decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na Wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
- poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2;
- wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych;
- okoliczności, o których mowa w pkt 1–4, w zakresie, w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy.
- Zamawiający jeżeli stwierdzi, że przedstawione przez Wykonawcę oświadczenia lub dokumenty nie są wystarczające, może żądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów od Wykonawcy.
- Zamawiający ma 14 dni na ustosunkowanie się do otrzymanych od Wykonawcy informacji, propozycji, oświadczeń lub dokumentów. Jeżeli Zamawiający otrzyma kolejne oświadczenia lub dokumenty, 14-dniowy termin liczony jest od dnia ich otrzymania.
- W przypadku uznania stanowiska Wykonawcy przez Zamawiającego, może on w uzgodnieniu z nim dokonać zmiany umowy, zgodnie z art. 15r ust. 4 lub 5 w/w ustawy. Co ważne, zmiany umowy nie mogą zostać narzucone przez Zamawiającego, a mają one być efektem wypracowanego przez Strony porozumienia.
Ustawodawca założył więc, że obie Strony umowy o zamówienie publiczne będą dążyły do poszukiwania rozwiązań umożliwiających utrzymanie jej w czasie epidemii i po jej ustaniu. Praktyka pokaże, czy rzeczywiście interesy Stron umowy będą ze sobą zbieżne.
