Wolność działalności gospodarczej jest zagwarantowana przez Konstytucję. Zgodnie z art. 22 Konstytucji ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Wobec istniejącego stanu epidemii w marcu Rada Ministrów wprowadziła liczne ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej. O ile wystąpienie ważnego interesu publicznego w przypadku epidemii nie ulega wątpliwości, to zastrzeżenia można mieć do co zaistnienia drugiej przesłanki – „tylko w drodze ustawy”. Wprowadzone ograniczenia wynikały bowiem z rozporządzenia, nie z ustawy.
Powstaje zatem pytanie – czy ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej zostały wprowadzone zgodnie z prawem?
Na to pytanie sądy zaczęły odpowiadać twierdząco, w wyniku pozwów o odszkodowanie składanych coraz liczniej przez przedsiębiorców. Możliwość dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa za niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej wynika z art. 77 Konstytucji oraz art. 417 Kodeksu cywilnego.
W odpowiedzi na kierowane powództwa – a przede wszystkim w celu ich ukrócenia – Prezes Rady Ministrów skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niekonstytucyjności art. 417 § 1 K.c.
Jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekłby o niekonstytucyjności tego przepisu, zamknąłby tym samym drogę do dochodzenia odszkodowań przez przedsiębiorców, których działalność została ograniczona wskutek epidemii. Jeżeli zatem ktoś zamierza wytoczyć powództwo o odszkodowanie od Skarbu Państwa, to warto się pospieszyć, żeby zdążyć przed ewentualnym niekorzystnym rozstrzygnięciem TK.
