Film „Uciekające kurczaki” a prawna ochrona zwierząt

To, że zwierzę nie jest rzeczą, ale istotą żyjącą, zdolną do odczuwania cierpienia wydaje się, odwołując się do znanego pleonazmu, „oczywistą oczywistością”. Prawo chroni zwierzęta zarówno przed okrutnym traktowaniem, ale również nakłada na podmioty gospodarcze planujące z wyprzedzeniem uśmiercanie zwierząt określone procedury minimalizujące niepokój i cierpienie zwierząt w trakcie uboju lub uśmiercania. 

Ochrona zwierząt na gruncie prawa

Artykuł 1 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2019 r. poz. 122, 1123.) stanowi, że:

„Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę”. 

Przywołana oczywistość nie jest jednak już tak oczywista w przypadku metody uśmiercania zwierząt hodowanych lub utrzymywanych w celu produkcji żywności poprzez tzw. macerację, a więc natychmiastowe zmiażdżenie całego zwierzęcia. Jest ona stosowana do uśmiercania piskląt mających nie więcej niż 72 godziny oraz zarodków w jajach. Temat maceracji nie jest nowy, a wprowadzony niedawno w Szwajcarii jej zakaz przypominał o potrzebie pogłębionej dyskusji na temat alternatywnych metod uśmiercania męskich piskląt¹.

Ochrona zwierząt – maceracja vs SELEGGT

W 2019 roku Federalny Sąd Administracyjny w Niemczech potwierdził, że maceracja narusza prawa zwierząt, ale alternatywą dla niej nie może być zakaz, acz inna humanitarna metoda uśmiercania.

Obrońcy zwierząt wskazują m.in. na technologię SELEGGT, która „polega na wypaleniu małego otworu w skorupce jaja za pomocą lasera. Otwór jest nie większy niż 0,3 mm i nie stwarza zagrożenia dla niewyklutego jeszcze kurczęcia. Następnie pobierany jest z jaja płyn omoczniowy, który później, już poza jajem wylęgowym, nakładany jest na opatentowany marker. Jeśli nastąpi zmiana koloru, oznacza to, że w jajku znajduje się siarczan estronu – hormon specyficzny dla piskląt płci żeńskiej. Jeżeli natomiast w jajku brakuje tego hormonu i wyklułby się z niego mały kogucik, jajko jest odkładane i przetworzone na paszę dla zwierząt. Badane jajko nie wymaga zamknięcia otworu, gdyż jego wewnętrzna błona sama się kurczy i zamyka dziurkę”².

Ochrona zwierząt w kulturze popularnej

Rocky, bohater filmu animowanego „Uciekające kurczaki”, walczył o to, aby jego kurzy przyjaciele nie skończyli w cieście. Czy powinien obchodzić nas los kogucich piskląt? Odpowiedź może być tylko jedna, o czym przekonuje fragment biografii „Temple Grandin – Byłam dzieckiem autystycznym” Margaret Scariano:

„Zauważyłam, że kiedy kładę ręce na zwierzęciu czekającym w kolejce w Beeflandzie, mogę wyczuć jego zdenerwowanie. Czasami dotyk uspokaja zwierzę. Niektórzy ludzie uważają, że skoro te krowy i byki i tak niedługo zostaną zabite, nie warto ich dobrze traktować. Oto moja odpowiedź: A gdyby tak twoja umierająca babcia była w szpitalu? Jak by ci się podobało, gdyby lekarz powiedział: Och, ta pacjentka jest już na wykończeniu. Możemy ją wyrzucić na korytarz”³.