Kiedy można żądać udzielenia zabezpieczenia na mieniu wchodzącym w skład majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka?
Celem postępowania zabezpieczającego, w szczególności udzielenia zabezpieczenia, jest zagwarantowanie zaspokojenia roszczenia w przyszłym postępowaniu egzekucyjnym. Zabezpieczenie może być przyznane wierzycielowi, gdy wykaże on istnienie swojego interesu prawnego. Sytuacja komplikuje się, gdy dłużnik nie posiada majątku, na którym można by ustanowić zabezpieczenie. Wierzyciel może obawiać się, że jego roszczenie nie będzie mogło zostać w żaden sposób zabezpieczone. Jednakże takie przekonanie jest błędne. Ustawodawca przewidział możliwość udzielenia zabezpieczenia na mieniu wchodzącym w skład majątku wspólnego małżonków. Możliwość taka powstaje z chwilą wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim, co jest zgodne z art. 743^1 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten stanowi, że wydanie takiego postanowienia jest podstawą do podejmowania czynności związanych z wykonaniem zabezpieczenia na majątku wspólnym, bez konieczności uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika. Klauzula wykonalności będzie niezbędna dopiero na etapie postępowania egzekucyjnego.
Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?
Majątkiem wspólnym małżonków jest mienie objęte wspólnością majątkową, czyli przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego należą m.in.: wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków; dochody z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego każdego z małżonków; środki zgromadzone na rachunkach otwartych lub pracowniczych funduszy emerytalnych oraz składki na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych; a także środki zgromadzone na kontach OIPE. Do majątku wspólnego należą również przedmioty codziennego użytku służące obojgu małżonkom. Choć kodeks rodzinny i opiekuńczy dostarcza modelowej definicji majątku wspólnego, należy pamiętać, że małżonkowie mogą na mocy stosownych umów małżeńskich rozszerzyć lub zawęzić wspólność majątkową.
Jak małżonek dłużnika może bronić się przed wykonaniem zabezpieczenia na majątku wspólnym?
Pomimo że postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wydane przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim umożliwia zabezpieczenie majątku wspólnego, małżonek dłużnika nie jest pozbawiony możliwości obrony swojego mienia. Może to uczynić, składając sprzeciw od wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Uprawnienie to wynika z art. 743^1 § 2 kodeksu postępowania cywilnego. Sprzeciw należy wnieść w terminie tygodniowym od dnia dokonania pierwszej czynności związanej z wykonaniem zabezpieczenia. Jednakże, aby termin nie działał na niekorzyść małżonka dłużnika, sugeruje się, aby liczył się on od dnia, w którym małżonek został zawiadomiony o dokonaniu pierwszej czynności związanej z wykonaniem zabezpieczenia.
