Jak można zakwestionować uchwałę rady gminy lub rady miasta?
Organy jednostek samorządu terytorialnego mogą w zakresie swojej działalności uchwalać akty prawa miejscowego, obowiązujące na obszarze działania tych organów. Z założenia, akty te mają na celu usprawnienie funkcjonowania jakiegoś obszaru życia gminy bądź miasta. Co jednak, gdy podjęta uchwała, zamiast poprawiać, pogarsza sytuację mieszkańców? Otóż, osoba, która czuje się poszkodowana aktem normatywnym organu, może go w ustawowo regulowany sposób zaskarżyć.
Kto może się poskarżyć?
Art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zapewnia możliwość złożenia skargi każdemu, kogo interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej. Może to być zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, jak i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Naruszenie interesu prawnego lub uprawnienia należy rozumieć jako wykazanie, że kwestionowany akt ma wpływ na sytuację materialnoprawną skarżącego, co znaczy, że w sposób bezpośredni przyczynia się do powstania albo zmiany obowiązków skarżącego lub pozbawienia go praw (vide: wyrok WSA w Gliwicach sygn. I SA/Gl 1135/23). Zatem, aby mówić o naruszeniu interesu prawnego przez uchwałę, akt ten musi odbierać lub ograniczać jakieś prawo skarżącego wynikające z przepisów prawa lub nakładać na skarżącego nowy obowiązek bądź zmieniać obowiązek dotychczas na nim ciążący. Niedopuszczalne jest, więc złożenie skargi na uchwałę przez osobę dostrzegającą w niej nieprawidłowości, jeśli nieprawidłowości te nie dotykają jej bezpośrednio.
Jeśli dana uchwała narusza interes prawny większej liczby osób, mogą one złożyć skargę wspólnie lub wnieść odrębne skargi, które to zostaną przez sąd rozpoznane łącznie.
Gdzie?
Skargę na uchwałę rady gminy lub miasta wnosi się za pośrednictwem organu, który ją wydał, do wojewódzkiego sądu administracyjnego właściwego ze względu na siedzibę tego organu. Organ może uwzględnić skargę w całości w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Jeśli się na to nie zdecyduje, to przekazuje skargę sądowi administracyjnemu, również z zachowaniem terminu trzydziestu dni od dnia jej otrzymania.
Koszt
Od wnoszonej skargi, bez względu na przedmiot zaskarżonego aktu należy uiścić opłatę [wpis stały] w wysokości 300 zł. Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w przeciwieństwie do np. skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie jest objęta przymusem adwokacko- radcowskim.
Kiedy?
Przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego należy wyczerpać wszystkie dostępne środki zaskarżenia (np. odwołanie, zażalenie) – o ile przysługują one potencjalnemu skarżącemu. Skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia otrzymania przez skarżącego ostatecznej decyzji w sprawie – po wykorzystaniu przez niego wszystkich środków zaskarżenia lub, jeśli takie środki nie przysługiwały – w terminie 30 dni od powzięcia przez skarżącego wiadomości o wydaniu aktu. Trzeba zachować szczególną czujność, gdy zechcemy zaskarżyć uchwałę wydaną przed dniem 1 czerwca 2017 r. Wówczas, należy pamiętać o konieczności uprzedniego wezwania organu, którego uchwałę zaskarżamy, do usunięcia naruszenia prawa wywołanego tą uchwałą. Dopiero, gdy organ nie przychyli się do wezwania, rozpoczyna się bieg terminu do złożenia skargi do sądu. Organ może nie uwzględnić wezwania do usunięcia naruszenia w dwojaki sposób: udzielając pisemnej, dezaprobującej odpowiedzi na wezwanie lub nie udzielając odpowiedzi w ogóle. Wówczas termin na wniesienie skargi do sądu wynosi odpowiednio 30 dni od odebrania niesatysfakcjonującej odpowiedzi organu lub 60 dni od doręczenia organowi wezwania do usunięcia naruszenia.
Jak napisać skargę?
Skarga do sądu administracyjnego musi czynić zadość pewnym wymogom ustawowym. Niezbędne jest wskazanie jaką uchwałę kwestionujemy, oznaczenie organu, który ją wydał oraz określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Ustawa nie nakłada na skarżącego obowiązku szczegółowego uzasadnienia skargi, jednak w miarę możliwości warto takowe zredagować, gdyż z pewnością przyczyni się to do przekonania składu orzekającego do prezentowanego przez nas stanowiska.
Potencjalne rezultaty:
Potencjalne rezultaty może wywołać już samo wniesienie skargi, bowiem organ, a po przekazaniu skargi do sądu – sąd, mogą zadecydować o wstrzymaniu wykonania uchwały. Jeśli po rozpatrzeniu sprawy sąd uzna skargę za zasadną, stwierdzi nieważność kwestionowanej uchwały w całości lub w części.
Oddalenie skargi przez sąd – i co dalej?
Sąd administracyjny może się przychylić do przedstawionej w skardze argumentacji, jednak może też pozostać wobec niej obojętny i w konsekwencji skargę oddalić. Czy ustawa przewiduje jakieś środki prawne, które można zastosować w celu walki ze stanowiskiem sądu wojewódzkiego? Tak. Od dnia odebrania przez skarżącego orzeczenia z uzasadnieniem, rozpoczyna bieg 30- dniowy termin na wniesienie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarga kasacyjna nie jest już jednak pismem możliwym do samodzielnego przygotowania. Pozostaje bowiem obwarowana przymusem adwokacko – radcowskim, a co za tym idzie – na tym etapie niezbędne staje się zasięgnięcie pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
