Dnia 1 lipca 2022 r. wejdzie w życie art. 6 ustawy z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (dalej jako ustawa zmieniająca), zgodnie z którym mocą dodanego do ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych art. 34a utworzony zostanie rejestr umów zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych.
Rejestr umów jest systemem informatycznym w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne prowadzonym przez Ministra Finansów i obejmuje on (zbiorczo) wszystkie umowy zawarte przez jednostkę sektora finansów publicznych.
Jak czytamy w uzasadnieniu ustawy zmieniającej rejestr umów jest instytucją zapewniającą jawność finansów publicznych znaną ustawodawstwom innych państw Europy. Dotychczas w polskim ustawodawstwie brak było formy, która realnie pozwoliłaby na powiązanie zakresu zadań wykonywanych przez konkretną jednostkę sektora finansów publicznych ze sprawowaną przez nią gospodarką środkami publicznymi. Cel ten może realizować obowiązek publikacji rejestrów umów.
W rejestrze umów zamieszczane będą informacje o umowach zawartych w formie pisemnej, dokumentowej, elektronicznej albo innej formie szczególne, których wartość przekracza 500 zł.
Rejestr umów obejmuje:
- numer umowy – o ile taki nadano;
- datę i miejsce zawarcia umowy;
- okres obowiązywania umowy;
- oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron;
- określenie przedmiotu umowy;
- wartość przedmiotu umowy;
- informacje o źródłach i wysokości współfinansowania przedmiotu umowy.
Ponadto w rejestrze umów zamieszcza się informacje o uzupełnieniu lub zmianie umowy, rozwiązaniu za zgodą stron umowy, jak również informacje o odstąpieniu od umowy, jej wypowiedzeniu lub wygaśnięciu.
W rejestrze umów nie zamieszcza się z kolei informacji o umowach zawartych w wyniku rozstrzygnięcia zamówień oraz konkursów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych. Przepis ten zwalnia ze stosowania przepisów Prawa zamówień publicznych w przypadku zamówień lub konkursów, którym nadano klauzulę zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych lub którym muszą towarzyszyć, na podstawie odrębnych przepisów, szczególne środki bezpieczeństwa lub jeżeli wymaga tego istotny interes bezpieczeństwa państwa.
W rejestrze umów nie będą także zamieszczane informacje, których udostępnianie zostało ograniczone na podstawie innych przepisów. W tym celu proponuje się odpowiednie stosowanie unormowań art. 5 ust. 1, 2 i 2a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, który wskazuje, że prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych i przymusowej restrukturyzacji, a także (co do zasady) ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Niemniej jednak w przypadku zastosowania przepisów art. 5 ust. 1, 2 i 2a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w rejestrze zamieszcza się informację, o której mowa w art. 8 ust. 5 tej ustawy – tj. zakres wyłączenia, podstawę prawną wyłączenia jawności oraz wskazuję się organ lub osobę, które dokonały wyłączanie, a w przypadku, o którym mowa w art. 5 ust. 2 ustawy także podmiot, w interesie którego dokonano wyłączenia jawności.
Dane w rejestrze wprowadzają kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy lub zaistnienie okoliczności, o których mowa powyżej.
Choć przepisy art. 6 ustawy zmieniającej wchodzą w życie dnia 1 lipca 2022 r. w rejestrze zamieszcza się informacje o umowach zawartych od dnia 1 stycznia 2022 r., zgodnie z art. 13 w związku z art. 15 ustawy zmieniającej.
Przepisy przewidują także sankcje karną za brak wypełnienia nowych obowiązków. Ten kto nie wykonuje lub nie dopuszcza do wykonania obowiązku prowadzenia, aktualizacji lub udostępnienia rejestru umów, o którym mowa w art. 34a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych albo podaje w nim nieprawdziwe dane, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
